4ο Μεσογειακό Συνέδριο για τις θαλάσσιες χελώνες

Φέτος, ένα σημαντικό περιφερειακό γεγονός, το 4ο Μεσογειακό Συνέδριο για τις θαλάσσιες χελώνες πραγματοποιήθηκε στη Νάπολη της Ιταλίας μεταξύ 7 – 10 Νοεμβρίου 2011.

Οργανώθηκε από το Stazione Zoologica Anton Dohrn, σε συνεργασία με το Περιφερειακό Κέντρο Δράσης για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές του UNEP (RAC/SPA).

Το θέμα του συνεδρίου υπήρξε «Η Οδύσσεια της χελώνας», συγκεντρώνοντας τις χώρες με πείρα στο ιστορικό της έρευνας και διατήρησης των θαλάσσιων χελωνών. Εμπνεύστηκε από την ιστορία επιστροφής του Οδυσσέα στην πατρίδα του διάσημου έπους του Ομήρου.

Σύμφωνα με τα κύρια θέματα της «Οδύσσειας της χελώνας», το επιστημονικό πρόγραμμα του 4ου Μεσογειακού Συνεδρίου διοργανώθηκε με τις εξής ενότητες:

• Βιολογία της Αναπαραγωγής και Μετακινήσεις (Επιστροφή στον τόπο γέννησης)
• Απειλές (Εξαπάτηση)
• Ανατομία, Ψυχολογία, Συμπεριφορά και Γενετική (Κρυφές ταυτότητες)
• Διαχείριση Βιοτόπων και Μέτρα Διατήρησης (Φιλοξενία)

Εκτός από αυτές τις τέσσερις συνεδρίες, προγραμματίστηκε μια ειδική ενότητα αφιερωμένη σε θέματα υγείας και κτηνιατρικής παρακολούθησης των θαλάσσιων χελωνών. Η βαρύτητα που δίνεται σε θέματα απειλών και κτηνιατρικής αποδεικνύεται πως μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη μείωση θνησιμότητας των χελωνών.

Αποτέλεσε μεγάλο ενδιαφέρον η συνάντησή μας με άλλους συναδέλφους της Μεσογείου καθώς και οι συζητήσεις μας με κοινά θέματα και προβλήματα.

Πάνω από 150 ερευνητές από 17 χώρες παρευρέθηκαν σε αυτή τη συνάντηση, συνδυάζοντας όλες τις περιοχές που ειδικεύονται σε αυτά τα θέματα.

Οι Δημήτρης Μαργαριτούλης, Σμαρώ Τουλιάτου, Παύλος Τσάρος, Νίκος Βαλλιάνος, Αλίκη Παναγοπούλου και Alan Rees αντιπροσώπευσαν τον ΑΡΧΕΛΩΝ και μαζί τους οι τρεις μας εθελόντριες του Κέντρου Διάσωσης της Γλυφάδας Μαριάννα, Anja και Sara.

Δύο ανηρτημένες (posters) και τρεις προφορικές παρουσιάσεις αποτέλεσαν τη συμβολή του ΑΡΧΕΛΩΝ στο συνέδριο, οι οποίες ήταν οι εξής:

1. «Η μακροχρόνια παρακολούθηση της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta κατά τη συνάθροιση και αναζήτηση τροφής στον Αμβρακικό Κόλπο» από τους A.F. Rees, Δ. Μαργαριτούλη και B. G.Godley.

2. «Η αύξηση εκθαλασσώσεων των χελωνών στη Ζάκυνθο: ένα θέμα σοβαρής ανησυχίας» από τους Σ. Τουλιάτου, Π. Τσάρο, και Δ. Μαργαριτούλη.

3. «Ο νότιος Κυπαρισσιακός Κόλπος σε σταυροδρόμι: προστατεύουμε τώρα ή θρηνούμε για πάντα» από τους Ν. Βαλλιάνο και Δ. Μαργαριτούλη.

4. «Η ωοτοκία των Caretta caretta στο Ρέθυμνο της Ελλάδας, προτίμηση στα ύδατα που συνορεύουν με περιοχές αναπαραγωγής κατά την περίοδο ωοτοκίας» από τους Α. Παναγοπούλου, S.H Patel, S.J. Morreale, Δ. Μαργαριτούλη, F.V. Paladino και J.R. Spotila.

5. «Αριθμοί καταγραφής φωλιών και αυξημένη συχνότητα εμφάνισης νεόφυτων χελωνών στον κόλπο της Κυπαρισσίας: θετικά τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας παρακολούθησης φωλιών?» από τους Δ. Μαργαριτούλη, A.F. Rees και T. Riggall.

Επίσης πραγματοποιήθηκαν τρία εργαστήρια (Workshops) σχετικά με τη θήρευση αυγών και νεοσσών, τις επιπτώσεις από την αλιεία, και την τυποποίηση των προγραμμάτων καταγραφής (monitoring) στις παραλίες ωοτοκίας. Στην προετοιμασία και το συντονισμό του τρίτου εργαστηρίου συνέβαλε η Αλίκη Παναγοπούλου.

Το τελευταίο βράδυ μας προσκάλεσαν σε ένα τοπικό εστιατόριο της Νάπολης με θέα την ακτή. Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια συνόδευσαν το πεντανόστιμο δείπνο μας.

Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με επιτυχία και ανυπομονούμε για την επόμενη συνεργασία με τους συναδέλφους μας της Μεσογείου γιατί μαζί μπορούμε να επιτύχουμε περισσότερα.

Π. Τσάρος

ο Γιώργος Αμυράς "πρεσβευτής" για την διάσωση της Caretta caretta

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο δημοσιογράφος και Δημοτικός Σύμβουλος Αθήνας, Γιώργος Αμυράς, έχει δηλώσει την συμπαράστασή του στην προσπάθεια του ΑΡΧΕΛΩΝ για την προστασία των θαλασσίων χελωνών, αυτών των χαρισματικών θαλάσσιων ερπετών που απειλούνται παγκοσμίως.

Ο Γιώργος Αμυράς έχει δηλώσει ότι εκτός από τα μονοπάτια της Φολεγάνδρου, το Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελώνων στην Γλυφάδα, είναι ένα από τα αγαπημένα του μέρη.

Δεν μπορούσαμε να μη μπούμε στον πειρασμό να του ζητήσουμε να γίνει «πρεσβευτής» της προσπάθειας ευαισθητοποίησης για την σωτηρία της Caretta caretta και να παρουσιάσει το νέο τηλεοπτικό spot του ΑΡΧΕΛΩΝ, μαζί με τους εθελοντές του Κέντρου Διάσωσης.

Την θετική του ανταπόκριση βοήθησε και η εταιρεία παραγωγής GAP-TV-FACILITIES και στο σενάριο και σκηνοθεσία ο Γιώργος Πετρόπουλος, στη διεύθυνση φωτογραφίας ο Ανδρέας Πετρόπουλος, στην ηχοληψία και μοντάζ ο Αλέξανδρος Σακελαρίου και στην μουσική ο Αντώνης Κολλιόπουλος, τους οποίους και ευχαριστούμε για την εθελοντική τους προσφορά!

Με την φράση:

-Θα μείνεις θεατής;

-Ο ΑΡΧΕΛΩΝ σε χρειάζεται!

- Έλα μαζί μας!

ο Γιώργος Αμυράς προτρέπει κάθε έναν που μπορεί και θέλει να βοηθήσει την προσπάθεια του ΑΡΧΕΛΩΝ, να μπει στο www.archelon.gr και να βρει κάποιον τρόπο να βοηθήσει το απειλούμενο ζώο.

Το τηλεοπτικό spot μπορείτε να το δείτε στον σύνδεσμο: http://youtu.be/_MGRQUhqsB0

Ο Γιώργος Αμυράς μαζί με την Ρένια Τσιτσιμπίκου είναι και «Μένουμε Ελλάδα». Η αγαπητή αυτή εκπομπή φιλοξένησε 2 φορές τον ΑΡΧΕΛΩΝ προβάλλοντας διεξοδικά τις δράσεις του και το έργο του.

Την Μ. Πέμπτη 21 Απρίλη (http://youtu.be/xg13SYakL08 ) και την Τετάρτη 8 Ιουνίου (http://youtu.be/TMN7-BmAl-I ) παρουσίασαν ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ από τον Ν. Κυπαρισσιακό κόλπο και νέα από την έναρξη ωοτοκίας των θαλασσίων χελωνών στην Ελλάδα.

Γιώργο, σε ευχαριστούμε!

Φιλοζωικό Σωματείο Λευκάδας-
Μια συνεργασία που εμπνέει

Ο ΑΡΧΕΛΩΝ είναι μια οργάνωση που βασίζεται στην εθελοντική προσφορά και τη συνεργασία του κόσμου. Τα παραδείγματα ευσυνείδητων και ευαισθητοποιημένων πολιτών μας είναι πολλά, και για να γίνουν ακόμα περισσότερα, επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε τη δουλειά του Φιλοζωικού Σωματείου Λευκάδας www.lawslefkada.gr το οποίο και συνεργάζεται στενά με τον ΑΡΧΕΛΩΝ στο θέμα των θαλασσίων χελωνών.

Η κ. Βούλα Αυλωνίτη μας επισκέφτηκε με την κόρη της Μαριλένα Κακλαμάνη στο Κέντρο Διάσωσης Θαλασσίων Χελωνών, με έναν αέρα παλιού γνώριμου φίλου, και έτσι είχαμε την ευκαιρία να μας μιλήσει λίγο για τις δραστηριότητες της στη Λευκάδα.

Η κα. Αυλωνίτη δραστηριοποιείται μέσω του Φιλοζωικού Σωματείου ως προς το κομμάτι που έχει να κάνει με τα άγρια ζώα. Κάθε φορά που εντοπίζεται μια τραυματισμένη χελώνα ο πρώτος φορέας που ενημερώνεται είναι το λιμεναρχείο. Στη συνέχεια, χτυπάει το τηλέφωνο της κα. Αυλωνίτη που ειναι διαθέσιμο «24 ώρες το 24ωρο» όπως μας λέει η ίδια. Εκείνη ειδοποιεί τον κ. Μπάμπη Καλό (κτηνίατρος), ο οποίος μαζί με τη γυναίκα του, Κωνσταντίνα Παπαχρήστου, παρέχουν τις πρώτες βοήθειες στο ζώο και ενδεχομένως διανυκτέρευση, αν δεν είναι δυνατή η μεταφορά του την ίδια μέρα στο ΚΔΘΧ.

Καθώς στο νησί δεν υπάρχει κάποιος σταθμός Α’ βοηθειών για άγρια ζώα, η ομάδα της κα. Αυλωνίτη χαρακτηρίζεται από την «αυτοοργάνωση». «Έχουμε μάθει εμπειρικά, είμαστε σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Παύλο Τσάρο (Υπεύθυνος Δικτύου Διάσωσης) και ό, τι μπορεί να γίνει από εμάς σε πρώτη φάση, γίνεται» μας λέει.

Χρήσιμη, επίσης, έχει αποδειχθεί και η καλή συνεργασία με το ΚΤΕΛ, το οποίο δέχεται να μεταφέρει δωρεάν στα δρομολόγια του  τις τραυματισμένες χελώνες ώστε να τις παραλάβει η ομάδα διάσωσης από το σταθμό στην Αθήνα.

Οι περισσότερες τραυματισμένες ή νεκρές χελώνες που βρίσκονται στη περιοχή της Λευκάδας φέρουν τραύματα από προπέλες ή σημάδια από δίχτυα, ενώ λιγότερες περιπτώσεις έχουν να κάνουν με ηθελημένο τραυματισμό από άνθρωπο. «Τον τελευταίο χρόνο, ο κόσμος ενδιαφερέται, ρωτάει. Θα βοηθούσε πολύ μια απελευθέρωση στον ίδιο το χώρο που βρέθηκε το ζώο για να ευαισθητοποιηθεί ακόμα περισσότερο» σημειώνει η ίδια.

Τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να κάνουν πραγματικότητα το σύνθημα μας «Μπορούμε να ζήσουμε μαζί». Μέσα από την ομαδική δουλειά και τη συνεργασία για την πραγμάτωση ενός κοινού στόχου, μπορούμε να βελτιώσουμε το κόσμο αλλά και το πώς βλέπουμε εμείς τον κόσμο και τους εαυτούς μας. Ελπίζουμε το παράδειγμα των φίλων μας Λευκαδιτών να γίνει ο κανόνας.(Εύα Βάσιου)

Η πρώτη φωλιά του 2011 στην Κυπαρισσία

Η φωλιά εντοπίζεται. Είναι όμως πολύ κοντά στη θάλασσα και μεταφέρεται.Μετά προστατεύεται με πλέγμα,από αλεπούδες και άλλα αρπακτικά.Η εθελοντές χαρούμενοι για την πρώτη φωλιά του 2011. Μπράβο σε όλους!!

Άρχισε με προβλήματα η ωοτοκία των θαλάσσιων χελωνών για το 2011

Μετά από μερικές δοκιμαστικές εξόδους στη Ζάκυνθο και τον Κυπαρισσιακό Κόλπο, τις δύο μεγαλύτερες περιοχές ωοτοκίας της Καρέττα στη Μεσόγειο, οι χελώνες ξεκίνησαν να γεννούν τα αυγά τους για το 2011.

Πράγματι, η πρώτη φωλιά έγινε τη νύχτα της 28ης Μαΐου στο νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο και εντοπίστηκε από την εθελοντική ομάδα του ΑΡΧΕΛΩΝ που εργάζεται στην περιοχή. Από τα μέσα Μαΐου οι ομάδες πεδίου, στελεχωμένες με εθελοντές από πολλές χώρες, περιπολούν στις κυριότερες παραλίες ωοτοκίας στην Ελλάδα. Το έργο τους είναι να καταγράφουν και να προστατεύουν τις φωλιές των χελωνών και να εντοπίζουν πιθανά προβλήματα.

Ο Κυπαρισσιακός Κόλπος και η Ζάκυνθος συγκεντρώνουν το 40% περίπου της συνολικής ωοτοκίας στη Μεσόγειο. Όμως τα δύο αυτά σημαντικά Μεσογειακά «μαιευτήρια» έχουν άνιση μεταχείριση, όσον αφορά στην προστασία τους. Ενώ η Ζάκυνθος έχει θεσμοθετημένη προστασία με το Θαλάσσιο Πάρκο που λειτουργεί από το 2000, πράγμα που ωφελεί και στην αναβάθμιση του τουρισμού της, ο νότιος Κυπαρισσιακός Κόλπος παραμένει χωρίς νομικό καθεστώς προστασίας, παρόλο που έχει περιληφθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA.

Η έλλειψη νομικού πλαισίου προστασίας στο νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο έχει αρχίσει να εκτρέφει τα γνωστά συμπτώματα της απρογραμμάτιστης και ανεξέλεγκτης «αξιοποίησης» που υποβαθμίζουν τη μοναδική αυτή περιοχή. Πράγματι τα τελευταία χρόνια χτίζονται βίλες πάνω στους αμμόλοφους, καταστρέφοντας την παράκτια βλάστηση, διανοίγονται παράνομα δρόμοι πρόσβασης στη θάλασσα, και στήνονται καντίνες πάνω στην παραλία με δυνατά φώτα τη νύχτα. Είναι το γνωστό «σενάριο καταστροφής» μιας οικολογικά ευαίσθητης περιοχής όπου η πολιτεία δεν κατάφερε να θέσει έγκαιρα περιβαλλοντικούς όρους ώστε η όποια ανάπτυξη να γίνει σωστά και να ωφελήσει μακροπρόθεσμα την περιοχή.

Ειδικά στο νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο, που ανήκει στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, η ολιγωρία του Υπουργείου Περιβάλλοντος είναι εμφανής γιατί από το 2003 υπάρχει συγκεκριμένη μελέτη, στο πλαίσιο κοινοτικού προγράμματος LIFE-Φύση, που προβλέπει την ανάδειξη της περιοχής με ταυτόχρονη προστασία των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της.

Δυστυχώς για άλλη μια φορά η ανεπάρκεια της Διοίκησης και τα τοπικά μικροσυμφέροντα οδηγούν άλλον έναν σημαντικό βιότοπο της Ελλάδας σε υποβάθμιση μέσω μιας κοντόφθαλμης «αξιοποίησης» που δεν λαμβάνει υπόψη της τα στοιχεία εκείνα που κάνουν την περιοχή αυτή ξεχωριστή.

Ποιος είναι ο ΑΡΧΕΛΩΝ

Ο ΑΡΧΕΛΩΝ, Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας, ιδρύθηκε το 1983 και είναι μη-κερδοσκοπικό σωματείο με αντικείμενο τη μελέτη και προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους, τη διαχείριση των παράκτιων οικοσυστημάτων στις σημαντικότερες παραλίες ωοτοκίας της Καρέττα στη χώρα μας, την περίθαλψη τραυματισμένων και άρρωστων χελωνών καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού.

Είναι Εταίρος του Μεσογειακού Προγράμματος Δράσης του Προγράμματος για το Περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών (UNEP/MAP) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Διατήρηση των Ακτών. Μέλη του συμμετέχουν στη Διεθνή Ένωση Εμπειρογνωμόνων για τις Θαλάσσιες Χελώνες καθώς και σε Μεσογειακά και διεθνή συνέδρια για τη διαμόρφωση στρατηγικής για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών. Επιπλέον, στη Ζάκυνθο, ο Σύλλογος που συνετέλεσε στη δημιουργία του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου, συμμετέχει στη λειτουργία και στο Διοικητικό Συμβούλιο του πρώτου Φορέα Διαχείρισης προστατευόμενης περιοχής στην Ελλάδα.

Οι δραστηριότητες του Συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ περιλαμβάνουν καταγραφή της αναπαραγωγικής δραστηριότητας και προστασία των φωλιών της Καρέττα στις σημαντικότερες περιοχές ωοτοκίας της (Ζάκυνθο, Πελοπόννησο και Κρήτη), εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων για τις περιοχές και δράσεις Περιβαλλοντικής Αγωγής. Όλα τα προγράμματα διεξάγονται με τη συνεργασία των αρμόδιων Υπουργείων, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλιευτικών συλλόγων, κατοίκων της περιοχής και άλλων περιβαλλοντικών οργανώσεων ενώ έχει εκπονήσει και προγράμματα εθνικής ή κοινοτικής συγχρηματοδότησης.

Συγκεκριμένα ο ΑΡΧΕΛΩΝ:

§        Παρακολουθεί κάθε χρόνο, συστηματικά, 70 χιλιόμετρα παραλιών και προστατεύει περισσότερες από 2.500 φωλιές και μαρκάρει περίπου 300 χελώνες.

§        Περιθάλπει στο Κέντρο Διάσωσης στη Γλυφάδα Αττικής, περίπου 50 θαλάσσιες χελώνες ετησίως, οι οποίες μετά την αποθεραπεία τους απελευθερώνονται στο φυσικό τους περιβάλλον.

§        Λειτουργεί το Εθνικό Δίκτυο Διάσωσης και πραγματοποιεί συνεργασίες με αλιείς και λιμεναρχεία για τη μείωση της θνησιμότητας των θαλάσσιων χελωνών.

§        Πραγματοποιεί δράσεις για την προστασία και διαχείριση παράκτιων οικοσυστημάτων, όπως αποκαταστάσεις αμμόλοφων, καθώς και για την παρακολούθηση των μετακινήσεων των χελωνών μέσω δορυφορικών πομπών.

§        Λειτουργεί τρεις Περιβαλλοντικούς Σταθμούς και δέκα εποχικούς Σταθμούς Ενημέρωσης στη Ζάκυνθο, Πελοπόννησο και Κρήτη. Επιπλέον, λειτουργεί δύο Σταθμούς Α' Βοηθειών στην περιοχή του Ρεθύμνου και του Αμβρακικού Κόλπου.

§        Ενημερώνει κάθε χρόνο περισσότερους από 12.000 μαθητές μέσω των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Αγωγής που διεξάγει ο Σύλλογος και 200.000 Έλληνες και αλλοδαπούς επισκέπτες.

§        Εκπαιδεύει σε εργασίες πεδίου 500 εθελοντές ετησίως (Έλληνες και ξένους, νέους επιστήμονες) που συμμετέχουν στα προγράμματά του.

§        Λειτουργεί το Κέντρο Εκπαίδευσης Eθελοντών για το περιβάλλον με σεμινάρια και παρουσιάσεις.

§        Έχει καταστήσει την Caretta caretta το πιο γνωστό από τα άγρια ζώα της πατρίδας μας και το σύμβολο της ζωής που απειλείται με εξαφάνιση.